مهندسی صنایع و کنکور کارشناسی ارشد این رشته

مهندسی صنایع رشته‌ایست که با طراحی، پیاده سازی و بهبود و کنترل سیستمهای یکپارچه ای از انسان (human)، مواد (material)، اطلاعات (information)، تجهیزات (instrument) و انرژی (energy)مرتبط است. همانطور که از تعریف این رشته پیداست، فارغ التحصیلان این رشته معمولا در فضایی فعالیت می کنند که در حال ایجاد، برنامه ریزی و کنترل بسیاری از فعالیتهای سازمان است و در نتیجه  مهندسین صنایع معمولا ارتباط و تعامل بسیار زیادی با سایر بخشها و افراد سازمان دارند. ماهیت شغل مهندسین صنایع چنان است که مسیر پیشرفت شغلی آن ها به پستهای سازمانی مهم و مدیریتی می رسد و این امر سبب می شود که در این رشته علاوه بر سوابق اجرایی و کاری، مدرک تحصیلی نیز اهمیت زیادی داشته باشد. ارزش مدرک تحصیلی در این رشته سبب شده که درخواست برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی بسیار بالا باشد، به نحوی که این رشته به عنوان یکی از پرطرفدارترین رشته های مهندسی برای ادامه تحصیل به ویژه در مقطع کارشناسی ارشد شناخته می شود.

علاوه بر دانشجویان کارشناسی و فارغ التحصیلان رشته مهندسی صنایع، بسیاری از فارغ التحصیلان سایر رشته های مهندسی، در محیطهای کاری خود فعالیتهای مشابه به فعالیتهای مهندسی صنایع انجام می دهد که این امر سبب شده که مهندسی صنایع برای آنها نیز یک گزینه بسیار جذاب برای ادامه تحصیل باشد. همچنین بسیاری از فارغ التحصیلان رشته های علوم پایه مانند ریاضی و فیزیک نیز، به دلیل اینکه معمولا در صنعت ایران جایگاه مناسبی برای آنها در نظر گرفته نشده است،  به این رشته علاقه زیادی نشان می دهند و سعی می کنند تا از این طریق مسیری برای جذب در صنعت و  بازار کار پیدا کنند.

معرفی گرایشهای کارشناسی ارشد مهندسی صنایع در کنکور ارشد

یکی از مهمترین چالشهایی که داوطبین رشته مهندسی صنایع با آن درگیر هستند، انتخاب گرایشی است که می خواهند در آن شرکت کنند. داوطلبین این رشته می توانند در یکی از کد گرایشهای ۱۲۵۹ یا ۱۲۶۰ شرکت نمایند که هر کدام دارای زیر گرایشهای زیر هستند.

دروس و ضرایب گرایش ۱۲۵۹

وس و ضرایب گرایش ۱۲۶۰

(اعداد داخل پرانتز تعداد تستهای هر درس هستند.)

البته باید توجه داشت که  گرایش سیستمهای اجتماعی اقتصادی نیز دارای زیر گرایشهای دیگری نظیر اقتصاد، تحقیق در عملیات و انرژی  می باشد که انتخاب این گرایشها نیز بعد از اعلام نتایج کارشناسی ارشد صورت می گیرد.

صرف نظر از سیلابس دروس و ماهیت این گرایشها داوطلبان برای انتخاب گرایش مورد نظر خود باید نکات زیر را نیز در نظر داشته باشند:

• بیشتر فارغ التحصیلان کارشناسی ارشداین گرایشها که وارد بازار کار شده اند، اعتقاد دارند که از نظر آینده شغلی چندان تفاوتی بین این گرایشها نیست و عامل اثر گذار در پیشرفت شغلی، مدرک کارشناسی ارشد آنهاست نه گرایش آنها. البته باید در نظر داشت که برخی از این گرایشها مانند مهندسی مالی یا سیستمهای اجتماعی اقتصادی-گرایش اقتصاد، چنان با مهندسی صنایع فاصله دارند که فارغ التحصیلان این گرایشها عملا وارد فعالیتهای اقتصادی و مالی می شوند و از مهندسی صنایع دور می شوند.
• از نظر ادامه تحصیل در مقطع دکتری نیز دانشجویان و فارغ التحصیلان این گرایشها اعتقاد دارند که معمولا مسیر ادامه تحصیل برای دانشجویان مهندسی صنایع- گرایش مهندسی صنایع تا حدودی روشن تر از سایر گرایشهاست. علت این موضوع این است که اولا درس طراحی سیستمهای صنعتی که یکی از دروس کنکور دکتری است، را دانشجویان گرایش مهندسی صنایع می گذرانند ولی دانشجویان سایر گرایشها این درس را لزوما اخذ نمی کنند. ثانیا تنوع زمینه های گرایش مهندسی صنایع سبب می شود که انتخابهای این دانشجویان برای تعریف پروژه کارشناسی ارشد بیشتر باشد و دانشجویان این گرایش راحتتر و بهتر بتوانند به فعالیتهای پژوهشی خود بپردازند. در نتیجه معمولا رزومه پژوهشی دانشجویان این گرایش قویتر از سایر گرایشهاست. ولی این نکات را نمی توان به عنوان یک قانون همیشگی در نظر گرفت. زیرا فعالیتهای پژوهشی به تواناییها و علاقه افراد نیز بستگی زیادی دارد و همچنین دانشجویان سایر گرایشها می توانند دروس اختیاری خود را چنان اخذ کنند که دروس کنکور دکتری را پوشش دهد و بتوانند یک موضوع پایان نامه مناسب انتخاب نمایند.

• ظرفیت دانشگاههای دولتی در کد ۱۲۵۹ بیشتر از کد ۱۲۶۰ است. علت این امر این است که بیشتر دانشگاههای معتبر (مانند شریف، امیر کبیر، تهران، علم وصنعت، تربیت مدرس و صنعتی اصفهان) در هر دو گرایش دانشجو جذب می کنند،ولی برخی از دانشگاههای تهران(مانند خواجه نصیر و الزهرا) و بسیاری از دانشگاههای شهرستان (مانند یزد، بوعلی، فردوسی، باهنر کرمان، کردستان و ارومیه) در کد ۱۲۶۰ دانشجو جذب نمی کنند. البته بسیاری معتقدند که تعداد دانشجویان قوی در گرایش ۱۲۵۹ بیشتر از ۱۲۶۰ است و این امر سبب می شود که میزان رقابت در این دو گرایش تفاوت چندانی نداشته باشد.

• در کنکور کد ۱۲۵۹ وقت آزمون ۱۵۰ دقیقه و در کنکور کد ۱۲۶۰ وقت آزمون ۱۸۰ دقیقه است. همچنین معمولا سطح سوالات کنکور گرایشهای کد ۱۲۵۹ مقداری بالاتر از گرایشهای کد ۱۲۶۰ است. وقت کمتر کنکور کد ۱۲۵۹ و سطح بالاتر سوالات آن سبب می شود تابه افرادی که استرس تاثیر زیادی روی آنها می گذارد و تواناییهای آنها در امتحانهای تشریحی بیشتر از امتحانهای تستی است، پیشنهاد شود تا در گرایشهای کد ۱۲۶۰ شرکت کنند.

•  فارغ التحصیلان مهندسی صنایع در یکی از ۳ گرایش کد ۱۲۶۰ یعنی گرایش مدیریت سیستم و بهره وری، نمی توانند در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل بدهند (چنین قانونی فعلا برای کنکور دانشگاه آزاد وجود ندارد). این موضوع سبب می شود که رقابت در این گرایش برای فارغ التحصیلان سایر رشته های مهندسی ساده تر شود.

معمولا داوطلبین کنکور کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، با درنظر گرفتن این اطلاعات و با توجه به سیلابس و ماهیت این گرایشها، گرایش مورد نظر خود را انتخاب نموده و به برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد گرایش انتخابی خود می پردازند.

برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی صنایع

بعد از انتخاب گرایش کنکور کارشناسی ارشد، می توان برنامه ریزی درست و صحیح را یکی از مهمترین عوامل موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی صنایع دانست که داشتن اطلاعات درست، استفاده از یک مشاور خوب و گرفتن تجربیات افراد موفق و نا موفق در کنکور را می توان از ارکان آن دانست. البته برنامه ریزی جزئی هر فرد باید بر اساس توانایی ها و ویژگیهای شخصی خود او باشد، ولی شاید بتوان یک اصول کلی برای همه افراد به صورت مشترک بیان نمود که در ادامه به برخی نکات آن پرداخته می شود:

• زمان بندی کلی برای خواندن درسها را می توان به سه دوره اصلی تقسیم کرد. دوره اول بازه زمانی است که ابتدای آن، زمانی است که دانشجویان مطالعه برای کنکور کارشناسی ارشد را شروع می کنند و انتهای آن تقریباً اواسط مهر است. دوره دوم تقریبا از اواسط مهر شروع و در اواسط دی به پایان می رسد. دوره سوم هم از اواسط دی شروع و تا کنکور سراسری که اواخر بهمن است ادامه می یابد.

• بسیاری از دانشجویان و رقبای اصلی از اواسط تیر که پایان فصل امتحانات و شروع کلاس های آمادگی کنکوراست شروع به مطالعه برای کنکور ارشد صنایع می کنند که دوره اول برای آنها یک دوره تقریبا ۳ ماهه است که این دوره ۳ ماهه از مهمترین مقاطع کنکور است که به زمان کاشت معروف است. هر چه دانشجویان در این مقطع بیشتر، بهتر و با برنامه تر زحمت بکشند، دوره های بعدی را راحتتر می توانند ادامه دهند. پایان این دوره از این بابت بسیار مهم ایست که از اواسط مهر دانشجویان معمولا سعی می کنند تا برنامه خود را مطابق با کنکور های آزمایشی پیش ببرند. در دوره اول معمولا به دانشجویان توصیه می شود که همه درسها را با هم شروع نکنند. زیرا این کار سبب می شود که به دلیل حجم زیاد دروس، در انتهای دوره یعنی در اواسط مهر، آنها با تعداد زیادی درس نیمه کاره  دوره اول را به پایان برسانند که احتمالا این اتفاق مشکلاتی در زمان کنکورهای آزمایشی برای آنها ایجاد خواهد کرد. در واقع در این شرایط معمولا در کنکورهای آزمایشی چهارم به  بعد (از یک چهارمِ سوم به بعد) آنها با حجم زیادی از مطالبی مواجه می شوند که در دوره اول هیچ مطالعه ای رو آنها نداشته اند. به داوطلبین کد ۱۲۵۹ توصیه می شود که علاوه بر زبان (که آن را روزانه و به صورت مستمر مطالعه می کنند) دروس آمار و احتمالات و تحقیق در عملیات، به علاوه دو یا نهایتا ۳ تا از دروس تخصصی را در دوره اول مطالعه کنند و سعی کنند حتما آنها را در انتهای دوره به اتمام برسانند. در این دوره اگر تمام تستهای کتابهای معرفی شده زده نشوند، ایرادی ندارد ولی باید سعی شود که درسها مفهمومی و عمیق خوانده شوند و در پایان دوره حتما یک دور تمام شوند. پیشنهاد می شود که در این دوره حداقل نیمی از تستهای منابع معرفی شده دوره اول برای دروس آمار و تحقیق زده شوند. ولی برای دروس تخصصی که در این دروه مطالعه می شود (که معمولا به دلیل حجم مطالب و نکات، داوطلبین دروس طرحریزی واحدهای صنعتی و کنترل موجودیها را انتخاب می کنند)، اگر کمتر از نیمی از تستهای منابع معرفی شده هم زده شوند، مشکل خاصی ایجاد نمی شود و باقی تستها را می توان در دوران آزمونها زد. همچنین باقی درسها را می توان همزمان با آزمونهای آزمایشی مطالعه نمود که چون تعداد زیادی از درسها در دوره اول مطالعه شده اند، پیش بردن درسهای باقیمانده با آزمونها کار چندان سختی نخواهد بود. برای داوطلبین کد ۱۲۶۰ نیز پیشنهاد مشابهی وجود دارد، با این تفاوت که به داوطلبین این گرایشها توصیه می شود که دروس آمار و احتمالات، تحقیق در عملیات و ریاضی ۱ و ۲ را در تابستان مطالعه کنند و نیمی از تستهای منابع معرفی شده برای این دروس در دوره اول را بزنند و باقی تستهای این منابع به علاوه باقی درسها را در دوره دوم و همزمان با آزمونها مطالعه کنند. در این دوره پیشنهاد می شود که داوطلبین در یک روز تنها به مطالعه یک درس نپردازند و سعی کنند در هر روز ۲ یا ۳ درس را مطالعه کنند.

• برنامه ریزی برای دوره دوم معمولا کار پیچیده ای نیست، زیرا برنامه آزمونهای آزمایشی که توسط مشاورین و مدرسین با تجربه در این رشته طراحی گردیده است، مسیر مطالعه را برای داوطلبین طوری مشخص می کند که هم دروسی که در دوره اول مطالعه شدند (که معمولا دروس سختتری از سایر دروس هستند) چندین بار دوره شوند و هم سایر دروسی که در دوره اول خوانده نشدند، در دوره دوم مطالعه و دوره شوند. در این دوره نیز پیشنهاد می شود که داوطلبین در یک روز تنها به مطالعه یک درس نپردازند و سعی کنند در هر روز ۲ یا ۳ درس را مطالعه کنند.

• دوره سوم که تقریبا از اواسط دی ماه تا کنکور ادامه می یابد، همزمان با آزمونهای جامع و مرحله برداشت است. در این مرحله باید سعی شود که تمامی دروس مطالعه شده در دوره های قبل و نکات مربوط به آنها با برنامه و سرعت بالایی دوره شوند و تعداد زیادی تست جامع (و نه طبقه بندی شده) زده شود. هر چه در این دوره نکات به طرز بهتر و بیشتری تکرار شوند و تستهای جامع بیشتری زده شود، داوطلب باید انتظار نتیجه بهتری داشته باشد. در این دوره، معمولا داوطلبین حجم مطالعه خود را نسبت به دوره های قبل بیشتر می کنند و بهتر است در یک روز از بیشتر دروس تست جامع بزنند.

در پایان این قسمت نیز چند نکته ساده و کلیدی در مورد برنامه ریزی دوران کنکور بیان می شوند:

• داوطلبان عزیز بهتر است سعی کنند تا درس زبان را روزانه و بصورت مستمر (مثلاً روزی ۱ ساعت) از روی منابع معرفی شده مطالعه کنند. درس زبان عمومی بهتر است هر چه سریعتر و از دوره اول شروع شود. ولی درس زبان تخصصی را می توان از دوره دوم و همزمان با آزمونها مطالعه نمود.
• میزان مطالعه روزانه و هفتگی مورد نیاز برای هر نفر متفاوت است و نمی توان یک عدد مشترک برای همه افراد پیشنهاد داد. مساله مهم این است که کلیات برنامه بیان شده در ۳ دوره اجرا شوند که افراد مختلف با توجه به تواناییهای خود، به زمانهای متفاوتی برای اجرای آن نیاز دارند.

• در دوره اول تستها را در وقت نزنید و قصد امتحان گرفتن از خود نداشته باشید. در این دوره فقط هدف را یادگیری قرار دهید.

• در هر هفته از هر دوره باید سعی شود که مقداری از تمامی دروس برنامه ریزی شده برای آن دوره مطالعه شوند.

•  بسیاری از داوطلبان در حین دوره اول سعی می کنند تا به طور مستمر مطالب مطالعه شده در روزهای قبل را مرور کنند. اگر چنین برنامه ای را اجرا می کنید فراموش نکنید که حجم مرور مطالب در این دوره نباید چنان شود که سرعت مطالعه شما طوری کم شود که درسها در پایان دوره تمام نشوند. همچنین تستهای زده شده را به چند قسمت تقسیم کنید. تستهای ساده، تستهای سخت و تستهای نکته دار. در هنگام مرور فصلهای قبل در دوره اول، مرور تستهای نکته دار بسیار مهمتر از مرور تستهای سخت است.

•  داوطلبینی که یک بار در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کرده اند و برای دومین بار می خواهند این کار را انجام دهند نیز باید سعی کنند که زمان تابستان را از دست ندهند و مانند داوطلبین سال اول درسهای پیشنهاد شده برای دوره اول را تا قبل اواسط مهر مطالعه کنند.

•  در تمام ۳ دوره بیان شده سعی کنید از کمک مشاورین  و افراد با تجربه در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی صنایع استفاده کنید.