رئیس‌جمهور اساسنامه جدید دانشگاه آزاد اسلامی را که از حدود ۴۰ ماه پیش
اصلاح آن در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته بود در ۲۵ ماده
به تصویب نهایی رسید، برای اجرا ابلاغ کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر ، محمود احمدی نژاد رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی
انقلاب فرهنگی، اساسنامه جدید دانشگاه آزاد اسلامی را که از حدود ۴۰ ماه
پیش (سال ۱۳۸۵) اصلاح آن در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته
بود، و در ۷ جلسه این شورا بطور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در
جلسه ۲۴ فروردین ۸۹ در ۲۵ ماده به تصویب نهایی رسید، برای اجرا ابلاغ کرد.
بنابر ماده یک اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی، در جهت تحقق اهداف
مندرج در کلیات آیین‌نامه تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی
مصوب چهل و یکمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی که
از این پس در این اساسنامه به اختصار «دانشگاه» نامیده می‌شود، تأسیس
می‌گردد.
براساس ماده ۲، دانشگاه یک مؤسسه آموزشی و پژوهشی با تابعیت ایرانی است که
برای مدت نامحدود تأسیس می‌گردد و مرکز آن در تهران است. تغییر این محل، با
پیشنهاد هیئت مؤسس موضوع ماده ۸ این اساسنامه و تصویب دو وزارتخانه علوم،
تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی امکان‌پذیر است.
هچنین حدود فعالیت آموزشی و پژوهشی دانشگاه از حیث مقطع و رشته تحصیلی و از
حیث ایجاد واحدهای وابسته، به تناسب رشته با توجه به مجوز شوراهای گسترش
آموزش عالی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تعیین می‌گردد.
براساس ماده ۴ این اساسنامه دانشگاه از تاریخ صدور جواز تأسیس توسط شوراهای
گسترش آموزش عالی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی رسمیت می‌یابد و رئیس دانشگاه نماینده قانونی دانشگاه خواهد بود.
همچنین دانشگاه مؤسسه‌ای است عمومی و غیردولتی و اموال آن بعنوان اموال
عمومی محسوب می‌شود. هیچ یک از اعضای هیأت مؤسس، هیأت امناء ، مدیران و
دیگر ارکان و مسئولین دانشگاه هیچ گونه حق مالکیت و حق انتفاع شخصی از
اموال مزبور را ندارند و اموال و منافع مزبور منحصراً با رعایت مفاد این
اساسنامه و مقررات حاکم و با رعایت مصلحت دانشگاه، صرف هزینه‌ها و پیشرفت و
توسعه فعالیتهای دانشگاه خواهد شد.
براساس ماده۶، دانشگاه تابع کلیه ضوابط و مقررات مربوط به مؤسسات آموزش
عالی غیردولتی غیرانتفاعی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحات بعدی آن
و حسب مورد مقررات وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی خواهد بود.
* ارکان دانشگاه
بنابر ماده هفت این اساسنامه ارکان دانشگاه عبارتند از: هیئت مؤسس، هیئت
امناء، رئیس دانشگاه، شورای دانشگاه.
همچنین هیئت مؤسس مرکب از ۹ نفر شامل آقایان: اکبر هاشمی رفسنجانی،
سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، عبدالله جاسبی، علی‌اکبر ولایتی، حسن حبیبی،
سیدحسن خمینی، محسن قمی و حمید میرزاده می‌باشد و چنانچه اعضاء هیئت مؤسس
به علل مختلف مانند فوت، استعفاء ، بیماری، برکناری، ناتوانی و یا هر علت
دیگر به ۶ نفر کاهش یابد، هیئت مؤسس می‌باید افراد جایگزین به تعداد مورد
نیاز را ظرف مدت ۳ ماه برای عضویت در هیئت مؤسس به شورای عالی انقلاب
فرهنگی پیشنهاد نماید.
براساس تبصره ماده ۸، چنانچه هر یک از اعضای هیئت مؤسس در ۳ جلسه متوالی یا
۵ جلسه غیرمتوالی و بطور غیرموجه شرکت نکنند مستعفی تلقی می‌شوند و طبق
مفاد ماده فوق جایگزین آنها تعیین می‌شود.
همچنین چنانچه هیئت مؤسس طبق حکم قسمت اخیر ماده فوق و ظرف مدت ۳ ماه افراد
جایگزین را برای عضویت در هیئت مؤسس به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد
ندهد، شورا رأساً اقدام به معرفی و تصویب افراد جایگزین خواهد نمود.
بنابر ماده ۹ وظایف و اختیارات هیئت مؤسس شامل کسب امتیاز تأسیس از وزارتین
علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع
ذیصلاح، معرفی اعضاء پیشنهادی برای تکمیل هیئت مؤسس طبق ماده ۸ فوق و
براساس اکثریت دوسوم آراء اعضای باقی‌مانده از هیئت مؤسس، نظارت مستمر بر
فعالیتهای دانشگاه در جهت نیل به اهداف تعیین شده موضوع ماده ۱ و ارائه
گزارش سالیانه از نظارت و بازرسی خود به شورای عالی انقلاب فرهنگی و تنظیم و
تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت مؤسس با رعایت مفاد این اساسنامه است .
براساس ماده ۱۰ اساسنامه اصلاحی اعضاء هیئت امناء عبارتند ازپنج نفر از
اعضاء هیئت علمی تمام وقت دانشگاه‌ها در مرتبه دانشیاری و یا بالاتر به
پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، چهار نفر از اعضای هیئت مؤسس که
حتماً یک نفر از آنها روحانی باشد، وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا نمایندگان آنها، رئیس نهاد نمایندگی مقام
معظم رهبری در دانشگاه‌ها یا معاون وی، رئیس دانشگاه (دبیر هیئت امناء).
براساس تبصره ماده ۱۰، مدت عضویت هیئت امناء چهار سال بوده و در اولین جلسه
از بین اعضاء یک نفر به ریاست هیئت انتخاب می‌شود همچنین احکام اعضاء هیئت
امناء با امضاء رئیس هیأت مؤسس صادر خواهد شد.
* وظایف و اختیارات هیئت امناء
بنابر ماده ۱۲وظایف و اختیارات هیئت امناء شامل تصویب سازمان و تشکیلات
دانشگاه و آئین‌نامه‌های مالی و اداری که از طرف رئیس دانشگاه پیشنهاد
می‌شود، تصویب بودجه دانشگاه و پیشنهاد طرحهای توسعه آن به دو وزارتخانه
علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تعیین خزانه‌دار
دانشگاه و همچنین تعیین اشخاصی که حق گشایش حسابهای بانکی به نام دانشگاه و
حق برداشت از حسابهای آن را دارند و تعیین حسابرس برای دانشگاه، تأیید و
تصویب حساب‌ها و ترازنامه سالانه دانشگاه با توجه به گزارش حسابرسی و سپس
تقدیم گزارش به وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی است.
همچنین براساس همین ماده پیشنهاد رئیس دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی
و صدور حکم توسط رئیس هیئت امناء پس از تصویب توسط شورای عالی انقلاب
فرهنگی، عزل رئیس دانشگاه، جلب کمک‌های مالی و امکانات، تصویب مقررات مربوط
به اعضاء هیئت علمی و کارکنان اداری دانشگاه و تعرفه حقوق و دستمزد و
مزایا.، پیشنهاد هر نوع تأسیس، توسعه یا انحلال واحدهای دانشگاه به وزارتین
علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تنظیم آئین‌نامه
مالی و معاملاتی و ارائه آن به وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی موضوع ماده ۱۵ کلیات آئین‌نامه تأسیس مؤسسات آموزش
عالی غیردولتی غیرانتفاعی جزء وظایف و اختیارات هیئت امناء قرار می گیرد.
براساس ماده۱۲، از دیگر وظایف و اختیارات هیئت امناء، پیشنهاد میزان شهریه
دانشجویان و آئین‌نامه چگونگی دریافت آن جهت تصویب حسب مورد به وزارتین
علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تنظیم و تصویب
آئین‌نامه داخلی هیئت امناء ، تصویب اخذ وام، تعیین نحوه اداره واحدهای
تولیدی دانشگاه، تصویب آئین‌نامه تشکیل شورای دانشگاه، تصویب ظرفیت پذیرش
دانشجویان که از طرف رئیس دانشگاه پیشنهاد می‌گردد، است .
هچنین بر اساس بند “ی ” ماده۱۲ انتخاب رئیس واحدهای مراکز استان و واحدهایی
که دارای ۵۰۰۰ دانشجو به بالا می‌باشد به پیشنهاد رئیس دانشگاه و همچنین
تأیید هیأت امناء و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشدهمچنین انتخاب
رؤسای سایر واحدها به پیشنهاد رئیس دانشگاه و تأیید هیأت امناء و حسب مورد
تصویب وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد
بود. صدور حکم برای مدت چهار سال توسط رئیس دانشگاه انجام می‌شود.
در تبصره یک ماده ۱۲ آمده است، هر نوع توسعه، ایجاد رشته جدید، ایجاد ظرفیت
و سایر موارد مربوط با پیشنهاد هیأت امناء و طبق ماده ۳ این اساسنامه با
تأیید وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
می‌باشد.
همچنین هیئت امناء در انجام وظایف خود، مقررات و ضوابط قانونی کشور و به
ویژه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را رعایت خواهد کرد.
براساس ماده ۱۳ اساسنامه اصلاحی، اداره امور دانشگاه با رئیس دانشگاه است
که به پیشنهاد هیئت امناء و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی و حکم رئیس
هیئت امناء برای مدت ۴ سال منصوب می‌شود.
بنابر تبصره یک این ماده پذیرش استعفا و یا عزل رئیس دانشگاه پس از تصویب
هیئت امناء با حکم رئیس هیئت امناء خواهد بود.
همچنین در صورتی که بیش از دوسوم اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، قائل به
فقدان صلاحیت رئیس دانشگاه باشند، هیأت امناء مکلف به عزل وی و معرفی فرد
جایگزین می‌باشد.
* وظایف و اختیارات رئیس دانشگاه
بر اساس ماده ۱۴ وظایف و اختیارات رئیس دانشگاه شامل، اجرای مفاد
اساسنامه، مقررات و ضوابط و سیاست‌های شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و مقررات و
آئین‌نامه‌های مصوب وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی، نظارت بر حسن اجرای کلیه امور دانشگاه و ایجاد هماهنگی میان
مسؤولان آموزشی و پژوهشی و دانشجویی و سایر واحدهای تحت مدیریت و ارسال
گزارش سالانه به وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، شرکت در جلسات هیئت امناء به عنوان
دبیر، نصب و عزل رؤسای واحدها و مسئولانی که مستقیماً زیر نظر رئیس دانشگاه
انجام وظیفه می‌نمایند، تهیه و تنظیم بودجه سالانه دانشگاه و واحدهای
تابعه و ارائه آن به هیئت امناء برای تصویب، ارائه پیشنهادهای مربوط به
تأسیس، توسعه، انحلال و ادغام واحدها و مؤسسات تابعه به هیئت امناء، تهیه و
تنظیم سازمان و تشکیلات دانشگاه و آئین‌نامه‌های مربوط و ارائه آن به‌هیئت
امناء برای تصویب و ایجاد هماهنگی لازم در بهره‌وری از امکانات علمی،
آموزشی، پژوهشی و فنی و جذب نیروهای مورد نیاز برای نیل به اهداف دانشگاه
است .
بنابر ماده ۲۱ وظائف و اختیارات هیئت مؤسس و هیئت امناء دانشگاه قائم به
شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست.
همچنین در کلیه موارد مندرج در این اساسنامه که هر یک از ارکان دانشگاه
موظف به ارائه گزارش به شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارتین علوم، تحقیقات و
فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند، گزارش مزبور بایستی در
چارچوب محورها و موضوعات مورد نظر شورای عالی و وزارتین مزبور ارائه شود.
بر اساس ماده۲۳ انحلال دانشگاه به پیشنهاد دوسوم اعضای هیئت مؤسس و تصویب
شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان‌پذیر خواهد بود. پس از تصویب انحلال
دانشگاه، هیئت تصفیه‌ای مرکب از ۹ نفر (دو نفر به انتخاب هیئت مؤسس و دو
نفر نماینده وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
و پنج نفر نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی) با رعایت مقررات قانونی امر
تصفیه را برعهده خواهند داشت.
همچنین طبق ماده۲۴ هرگونه تغییر و اصلاح این اساسنامه مطابق دو راهکار ذکر
شده در این ماده صورت می پذیرد.
براساس راهکار اول بنا به پیشنهاد هر یک از هیأتهای مؤسس و امناء دانشگاه و
حسب مورد تأیید شورای گسترش آموزش عالی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و براساس
راهکار دوم یعنی بنا به پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هرگونه
تغییر و اصلاح این اساسنامه صورت خواهد گرفت.
این مصوبه توسط رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۲۸
فرودین ماه سالجاری جهت اجرا ابلاغ گردید.
